ادیان در خدمت انسان دومین جلد از مجموعه کتاب های در قلمرو اندیشه امام موسی صدر است که مشتمل بر ۲۹ مقاله، سخنرانی و گفت وگو از امام موسی صدر دربارۀ دین، انسان، اسلام، تربیت، عبادت، تشیع، آزادی و … است. نام کتاب از موضوع سخنرانی تاریخی امام موسی صدر در کلیسای کبوشین بیروت اقتباس شده است.

در این کتاب از آزادی مطبوعات، نقش و جایگاه دین در دنیای امروز، تمدن درخشان اسلامی و همچنین عدالت در اسلام صحبت شده که دیدگاه های متنوعی از امام موسی صدر به خصوص درباره مسائل روز را مطرح می کند.

عناوین گفتارها و مقالاتی که در این کتاب آمده به این شرح است: ادیان در خدمت انسان؛ در پاسداشت آزادی؛ دین در جهان امروز؛ دین و مشارکت اجتماعی؛ جلوه‌هایی از تمدن ما؛ شیوه‌های تربیتی و مبادی دین؛ جایگاه دین در جنبش‌های رهایی بخش؛ مبارز کیست؟؛ پیام انبیا، سرچشمه قیام؛ ایمان به رسالات خداوندی؛ پیامبری و پیامبران؛ اسلام و مخاطب معاصر؛ اسلام، ارزش‌ها و مفاهیم انسانی؛ اسلام و عدالت اجتماعی و اقتصادی؛ ابعاد اجتماعی اسلام؛ اسلام و خانواده در جامعه پیشرفته؛ صلح، پیوند پاینده اسلام و مسحیت؛ فرق اسلامی؛ شیعه و دیگر فرق اسلامی؛ شیعه و تشیع؛ محمد، پیامبر بت شکن؛ موعود و میعاد؛ عبادت و عبودیت؛ اخلاق پیروزی؛ شأن امت و سرنوشت آن؛ زکات فطر؛ پس از عید؛ روزه تمرین جهاد و موجبات پیروزی.

آثار متنوع و متعددی که از استاد شهید مرتضی مطهری (ره) منتشر شده، غالبا سخنرانی هایی است که ایشان به مناسبت های مختلف ایراد کرده بودند و به نسبت تعداد کمتری اثر دست نویس می توان از ایشان یافت . از معدود آثار ارزشمندی که ثمره قلم حکیمانه ایشان می باشد، کتاب عدل الهی است که در سال 1352 اقدام به نگارش آن نموده اند .

در بخش اول کتاب که عنوانش عدل بشری و عدل الهی است از رابطه میان مالکیت خداوند و رابطه آن با عدل، تعاریف چهارگانه عدل، ایرادها و اشکالات وارد به مساله عدل سخن می گویند .

در بخش دوم برای مشکلی که به نظر متکلمین اسلامی در باب تعریف عدل دیده می شود، راه حل ارایه می کنند .

بخش سوم در واقع تحلیل و بررسی مساله تبعیض ها در نظام طبیعت و رابطه آن با موضوع عدل خداوند است که در آن پس از طرح اشکال مصادیق مختلف آن را مورد نقد و مطالعه قرار می دهند .

پس از آنکه در بخش چهارم به طرح اشکال مساله شرور در هستی و تبیین آن پرداخته می شود، استاد در بخش پنجم فواید شرور را برمی شمرند که شر دانستن شر به جهت نگاه جزء نگر ماست والا با نگاه به کل عالم هستی و حیات ازل تا ابد نمی توان واقعا شرور را شر دانست .

بخش ششم نگاهی است به اشکالی که راجع به موضوع مرگ و میرها و دیدگاه های مختلفی که در این رابطه وجود دارد .

در بخش هفتم پس از طرح شبهات عدل خداوند در دنیا، به اولین شبهه از شبهات وارد به موضوع عدل خداوند در آخرت یعنی مجازات های اخروی می پردازند و پس از طرح مسئله جزا و تبیین تفاوت های دنیا و آخرت و کیفرها آنها را به سه دسته تقسیم و با هم مقایسه می کنند .

بخش هشتم طرح دومین شبهه اخروی و موضوع شفاعت است که پس از بیان هفت اشکالی که بر آن وارد شده با تقسیم بندی مساله شفاعت به پاسخ اشکالات می پردازند .

این مجموعه مشتمل بر شش گزارش و سه مقاله است که در آن اطلاعاتی درباره حقوق بشر یا حقوق و آزادی‌های اساسی و بعضی معاهدات و نهادهای بین‌المللی حقوق بشر، همچنین تعهدات دولت جمهوری اسلامی ایران نسبت به آنها گردآمده است.

عناوین گزارش‌های موجود عبارت‌اند از:
1: حقوق بشر در سرزمین خدایان
2: گزارش از پنجاه و چهارمین اجلاس کمیسیون حقوق بشر
3: همایش دیدگاه‌های اسلامی در مورد اعلامیه جهانی حقوق بشر
4: آخرین اجلاس کمیسیون حقوق بشر در قرن بیستم 
5: سازمان بین‌المللی کار و موازین حقوق بشر
6: کمیته رفع تبعیض نژادی و بررسی گزارش جمهوری اسلامی ایران

مقالات کتاب نیز بدین قرارند:
1: پایداری در برابر ظلم در نظام اسلامی و مبانی حقوق بشری آن
2: قوانین موضوعه جمهوری اسلامی ایران و آزادی‌های اساسی
3: حقوق اقلیت‌ها در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.

تحلیل انتقادی برخی از نظریه های مهم و اثرگذار در باره عدالت پژوهی، از اهداف اصلی نگارش این اثر به شمار می آید.
این اثر ابتدا ابعاد و مسایل عدالت پژوهی را بررسی کرده، مفهوم آن را از نظر می گذراند تا راهی به سوی جنبه اخلاقی و ارزش عدالت و جنبه های معرفت شناختی عدالت پژوهی باز کند. نویسنده در ادامه مفهوم عدالت را در اندیشه فیلسوفان کلاسیک بررسی و نظریه های عدالت در آرای افلاطون، ارسطو و فارابی را واکاوی می کند.
بررسی این مفهوم چالش برانگیز در اندیشه های مدرن، بخش بعدی این اثر را تشکیل و «تجربه گرایی در برابر عقل گرایی» یکی از مباحث این اثر را به خود اختصاص می دهد.
نویسنده در ادامه پژوهش هایش به تحلیل و بررسی نظریه عدالت «رالز» که شهرت جهانی دارد، می پردازد و سپس اختیارگرایی را در کنار عدالت اجتماعی و جامعه گرایان را با توجه به مقوله عدالت از نظر گذرانده، بررسی می کند.  انجمن بین المللی دیدبان عدالت

کتاب حاضر، در قالب چهارفصل به آزادی‌های گروهی در نظام جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد. 
در فصل اول کتاب به مفاهیم و مبانی حقوق و آزادی‌های گروهی پرداخته شده مانند؛ تاریخچه و مبانی و محتوای موضوعی این حقوق؛ همچنین به جهات و مستندات حقوق و آزادی‌ها در چارچوب نظام حقوق بشر و حقوق داخلی در فصل دوم اشاره شده است و در ادامه ی آن فصل سوم به تحلیل حقوقی آزادی‌های گروه‌های سیاسی- اجتماعی می‌پردازد. در آخرین فصل نیز به تحلیل حقوقی آزادی‌های گروه‌های اقلیمی پرداخته شده است.

نویسنده در این کتاب می‌کوشد توصیفی اجمالی یا نگرشی کلی از ‘عدالت ترمیمی’ به دست دهد. 
 عدالت ترمیمی در جست و جوی آن است که ساختار یا نگرشی جایگزین برای تفکر در مورد جرم و عدالت فراهم نماید. نظام عدالت کیفری سنتی با محدودیتها و تنگناهای عمده ای رو به روست که تقاضا برای اصلاح و تغییر آن را افزایش داده است. در قلمرو ملی و بین المللی؛ این نظام با انتقادها و ایرادهای اساسی مواجه است. افزایش ناامنی و وقوع انواع مختلفی از جرایم شدید مانند خرید و فروش انسان و تجارت غیر قانونی مواد مخدر و تروریسم و ارتکاب جرایم خشونت آمیز انتظارهای فزاینده ای برای حفظ نظم و امنیت و کاهش وقوع بزه به وجود آورده است. بر این اساس عدالت کیفری سنتی که درک و فهم، شناخت و تایید و اجرای بی رقیب و مطلق آن توسط دولت صورت میپذیرد با چالشهای عمده ای رو به روست. 

عدالت محور زندگانی انسان است. جامعه نیز جز با قیام به قسط و گسترش آن قوام نمی یابد. 
برای رسیدن به  سعادت حقیقی انسان بر اساس فطرت، عقل و آزادی، 
عدالت را به مثابه خط مستقیم و سیر اعتدالی ترسیم کرده که تنها راه رسیدن انسان و جامعه به سعادت است.
 در نوشتار حاضر دیدگاه عدالت بر اساس آرای اندیشمندان بزرگی چون
 ابونصر فارابی، امام خمینی (ره) و شهید صدر -با تکیه بر اسلام- مورد بررسی قرار گرفته است.

آمارتیا کومار سن (متولد سوم نوامبر ۱۹۹۳) فیلسوف و اقتصاددان و نظریه‌پرداز اجتماعی برجستۀ هندی و استاد دانشگاه¬‌های توماس لامونت و هاروارد است. سن در سال ۱۹۹۸ به خاطر کوشش‌‌هایش در حوزۀ اقتصاد رفاه و نظریۀ انتخاب اجتماعی و به دلیل علاقه¬‌اش به رفع مشکلات جوامع فقیر نوبل علوم اقتصادی را از آن خود نمود. وی دارای آثار، نظریه‌¬‌ها و ابزارهای اندازه‌گیری مهمی درحوزۀ توزیع درآمد، فقر و اقتصاد رفاه است. سن به داشتن نگاهی انسانی به اقتصاد مشهور است و نظریاتش بیش از همه از ارسطو، آدام اسمیت، مارکس و رالز متأثر است. سن علاوه بر پذیرش اهمیت نهادهای اجتماعی، وضعیت بالفعل زندگی مردم را مبنای عدالت قرار می‌دهد. بر این اساس، نظریۀ قابلیت را با این رویکرد که هر فردی به تناسب قابلیت‌هایش از مزایایی برخوردار می‌شود، با این شرط که امکان بروز استعدادهای افراد در جامعه موجود باشد، مطرح کرده است. به باور سن، اگر بنای عدالت را بر نهادهای اجتماعی قرار دهیم، وضعیت بالفعل زندگی مردم تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد. در واقع سن، در تبیین نظریه‌اش به جوامع شرقی نیز نظر داشته و از مصداق‌های شرقی مانند اسطوره‌های ایرانی و هندی و همچنین گفتار اندیشمندان شرقی نظیر ابوریحان بیرونی کمک می‌گیرد. سن معتقد است جوامع شرقی در توجه به حقوق افراد، پیشرو بوده‌اند اما استعمار غربیان بر این جوامع، سبب شده تا مشکلات حقوق بشر و چالش‌های دموکراسی در آن‌ها بروز کند. وی در توضیح فهم خود از مفهوم نظریۀ عدالت قائل به این است که باید به چگونگی افزایش عدالت و از میان برداشتن بی¬‌عدالتی پرداخت، نه اینکه مسائل مربوط به ماهیت عدالت کامل را حل و فصل کرد. یکی از دلایل جذابیت بیشتر این کتاب، به ویژه برای اندیشمندان جوامع غیرغربی، منشأ غیرغربی سِن و تاثیرپذیری جدی او از سنت اندیشه هندی–شرقی اندیشۀ عدالت اوست. اندیشۀ عدالت مشتمل است بر یک فصل مقدماتی و چهار بخش، شامل ۱۸ فصل. در فصل مقدماتی او به تبیین رهیافت خود نسبت به عدالت پرداخته است. در چهار بخش بعدی، سِن به ترتیب «اقتضائات عدالت»، «اشکال استدلال»، «مواد عدالت» و «احتجاج عمومی ‌و دموکراسی» را مورد بحث قرار داده است.

تاب «در هوای حق و عدالت»  یکی از بهترین‌ها در نوع خود است، موضوعی که دکتر موحد در کتاب پیگیر آن است از "حق" و "حقوق" ذاتی انسان‌ها شروع شده و سیر تکامل اندیشه را در این عرصه پی می‌گیرد. در کتاب در هوای حق و عدالت چالشهای ذهنی انسانها در مورد حقوق طبیعی تا حقوق بشر بیان شده و در ضمن آن با اندیشمندان چون: جان لاک، امانوئل کانت، منتسکیو، ژان ژاک روسو آشنا خواهید شد.
خواندن این کتاب نه تنها خواننده را با حقوق اساسی خود آشنا می‌سازد بلکه سیر اندیشه و شکوفایی اروپا را روشن ساخته و مبانی رشد جامعه را آشکار می‌سازد.
در پایان کتاب اعلامیه حقوق بشر و میثاق‌های جهانی نیز برای اطلاع بیشتر هر فرد از حقوق طبیعی و هم‌چنین حقوق «شهروندی» خود بیان شده است.
سرفصل‌های کتاب:
- حق چیست؟
- حق، قانون، دولت، عدالت و انصاف
- برخورد سیاست با دیانت(ابن سینا، ابن خلدون، مانوی‌گری در اروپا و...)
- عالمی نو و آدمی نو
- از حقوق طبیعی تا حقوق بشر، سیصد سال پر ماجرا
- رویکردهای تازه در حق و قانون (حاکمیت چیست؟، مکتب رئالیسم، آستین و اصل فایده)
- نگرش‌های تازه در بحث عدالت
- سوء استفاده از حق و قدرت(حاکمیت دولت و فرد، دولت و سو استفاده از اختیارات و...)
- حقوق جهانی بشر
- سه پیروزی بزرگ

این کتاب به شناسایی فرآیندهای کلی دموکراتیک شدن و #دموکراسی زدایی در سراسر جهان و در سطح ملی می پردازد. بر این اساس تیلی سه فرآیند عمده را در گذار به دموکراسی معرفی می کند: الحاق شبکه های اعتماد به سیاست عمومی، محافظت سیاست عمومی از #نابرابری های گروهی و سرکوب مراکز خودسر قدرت. می توان گفت چارلز تیلی از معروف ترین نظریه پردازان حوزه جامعه شناسی سیاسی تاریخی است. تیلی با بررسی تحولات تاریخی بسیاری از کشورهای جهان به صورت مفصل و مبسوط نتیجه می گیرد که عوامل جانبی فراوانی وجود دارند که می توانند روند فرایندهای فوق را تقویت یا تضعیف کنند، از آن جمله به عنوان مهم ترین عامل، به توانایی دولتی اشاره می کند. علاوه بر این عامل، در نظر تیلی عناصری مانند برخورد داخلی، جنگ، استعمار و ... نیز می توانند بر روند حرکت فرآیندها اثرگذار باشند. تیلی بر این باور است که آینده ی دموکراسی در جهان و افزایش یا کاهش تعداد دموکراسی ها، عموماً بر اساس روند فرآیندهای سه گانه فوق تعیین می شود. 

 مسئله عدالت در جامعه هرچند از یک منظر مسئله ای پیچیده و دارای ابعاد ولایه های گوناگون وپیوسته است اما ازمنظر دیگر حرکت به سوی آن امکان پذیر است و هیچ وقت هیچ جامعه ،سازمان،ساختاروهیچ قسمتی از زندگی بشر برای رسیدن به عدالت با بن بست مواجه نمی شود.اگر بتوان روزی یک «نظریه عدالت » ارائه کرد ، روشن بودن نسبت عدالت با سایر پدیده ها ومفاهیم مهم مشابه خود، هم به دقیق شدن نظریه کمک می کند و هم به ما امکان می دهد نظریه عدالت را در قالب یک نظام منسجم تر وهمه جانبه نگرتر تدوین کنیم. این کتاب این هدف را پی می گیرد.کتاب شامل دوفصل است؛
 در فصل اول چارچوب نظام سیاسی عدالت را بیان میکند که شامل عناوین ذیل است: عدالت توافقی در اسلام،نسبت حق،عدالت و رضایت عمومی در اندیشه امام علی ع،عدالت سیاسی در نظریه مردم سالاری دینی، عدالت، حکومت و مردم در اندیشه سیاسی اسلام، عدالت در روابط بین الملل از دیدگاه اسلام
فصل دوم شبکه مفاهیم نظام سیاسی عدالت را مطرح میکند؛ نظریه امنیت عادلانه،رویکردی قرآنی، عدالت و خشونت در اندیشه ی اسلام، عدالت سیاسی و شورا، عدالت و اخلاق در اندیشه ی سیاسی اسلام، عدالت و آزادی در اندیشه ی سیاسی اسلام

«فقه»، نوعی علم، آگاهی و فهمیدن است. فقه در لغت به معنای فهم دقیق مسائل نظری است. احکام فقهی با نظام #حقوقی_اسلامی، نظام دینی و اجتماعی است؛ چون مبنای اصلی آن کتاب و سنت معصومان (ع) است. همچنین اجتماعی است؛ چون یکی از اهداف عمده و اساسی نظام فقهی اسلام، تأمین سعادت اجتماع و ایجاد نظم در روابط زندگی جمعی و مشترک انسان‌ها است. 
کتاب حاضر از پنج بخش تشکیل شده است. در بخش نخست به کلیات، تعاریف و پدیده‌»جهانی شدن» و آثار آن نسبت به دین و جهانی شدن، جهان‌شمولی اسلام و مسئله‌ خاتمیت پرداخته شده است. 
در بخش دوم «فقه و عقل» به بحث گذاشته شده که طی آن به چیستی عقل در قرآن و روایات، در قلمروی فقه و اصول فقه، تاریخ تطور مفهوم عقل، تقسیمات عقل، قاعده‌ ملازمه، تاریخ قاعده، معنی عقل و حکم در قاعده‌ ملازمه‌، دیدگاه مخالفان قاعده و... اشاره شده است. 
در بخش سوم مبحث «بناء عقل» مطرح شده که مباحثی چون نسبت عقل و بناء عقلا، اقسام و قلمروی آن، بناء عقلا و سیره‌های متشرعه و... را در بر می‌گیرد. در فصل چهارم، مبحث عقلانیت بررسی شده، که طی آن به مفاهیم عقلانیت، اقسام عقلانیت، اصول عقلانیت لیبرال، عقلانیت اسلامی، اصول عقلانیت اسلامی، فقه و عقلانیت، مصلحت و عقلانیت و... توجه شده است. 
در فصل پنجم به مبحث مهم #عدالت تحت عنوان‌های تطور مفهوم عدالت، عدالت در سنت هابزی، در سنت کانتی، #عدالت در سوسیالیزم و عدالت در اندیشه‌ فلاسفه‌ قرن بیستم، عدالت از دیدگاه اندیشمندان اسلامی، #عدالت_اقتصادی، چیستی حق، عدالت به مثابه‌ «قاعده‌ فقهی» و گرایش‌های مختلف در میان اندیشمندان اسلامی اختصاص داده شده است.

در این کتاب طی 8فصل مباحثی در باب دموکراسی فراهم آمده است. نگارنده بر این باور است: اصول و قواعد دموکراسی به نحو فزاینده‌ای به اصول و قواعد زندگی سیاسی تبدیل می‌شود و از این رو حوزه علم #دموکراسی و علم سیاست یکسان می‌گردد.با توجه به این مسئله, موضوع کتاب حاضر, همان علم سیاست عملی یا تاسیس است. در فصل نخست کتاب مبانی فکری دموکراسی یعنی: #لیبرالیسم, پراگماتیسم, نسبی‌گرایی, اصالت قرارداد, قانون و نظایر آن بحث و بررسی می‌گردد. در فصل دوم اندیشه‌های بنیانگذاران دموکراسی (ارسطو, جان لاک, روسو, دوتوکویل, استوارت میل تا آرون, پوپر و آنتونی داونز) معرفی می‌شود. فصل سوم و چهارم مربوط به تاریخچه و مبانی حکومت دموکراتیک است' .احزاب و انتخابات', 'انواع دموکراسی 'و 'آینده دموکراسی 'مطالب بعدی این کتاب هستند .